Rechtvaardigen

Afgelopen week ging de telefoon. Zo rond een uur of zeven. “Zal wel weer zo’n televerkoper zijn”, dacht ik. Klaar om af te poeieren nam ik op. Een stem van een oudere dame sprak me toe. “U spreekt met de Ambassade van Israel” zei de stem. Verbaasd en benieuwd waar ze me voor nodig hadden (onderhandelingen met Hamas, de Mossad?) wachtte ik af wat ze zou gaan zeggen. De vriendelijke dame vroeg me om mijn adres. Ze wilde me namelijk een uitnodiging sturen. De ambassade was namelijk van plan mijn opa en oma te eren met de Yad Vashem onderscheiding. Ze hadden, volgens de geschreven uitnodiging die gisteren in de bus viel namelijk “Met gevaar voor eigen leven, joodse medeburgers beschermd en gered.”
Nu heb ik mijn opa en oma eigenlijk nooit gekend. Ze stierven geruime tijd voordat ik geboren was, maar verhalen over een onderduiker had ik wel eens langs horen komen. Ik herinnerde me iets over een schuilplek achter strobalen.
Ik belde mijn vader dus maar eens op. Als je voorouders gelauwerd gaan worden met de eretitel “Rechtvaardige onder de volken” wordt je interesse toch wat aangewakkerd.
Mijn vader vertelde dus over het Joodse jongetje dat uit Duitsland gevlucht was met zijn familie en dat onderdak kreeg bij mijn vader thuis. Daar, tussen de 9 koppen tellende kinderschaar zou hij niet opvallen. De koppies waren namelijk allemaal rond en de meesten hadden donker haar. Elke ochtend werden mijn vader en zijn broertjes om zes uur s’ochtends op pad gestuurd om te kijken of er misschien een razzia aan de gang was. Die begon altijd punktlich aan het begin van de dijk. In het geval van razzia konden de jongetjes niet langs de opgezette blokkade en moesten ze terug. Op die manier konden ze makkelijk iedereen waarschuwen. De vader en moeder en twee broertjes van het Duitse jongetje zaten namelijk bij twee andere families die aan dezelfde dijk woonden.
Aan het eind van de oorlog had de hele familie de oorlog overleefd. Iets waar mijn opa en oma en de andere families die onderdak boden best trots op waren. Nu, jaren later worden ze voorgedragen voor deze onderscheiding. Mijn voorouders (van beide kanten trouwens) waren dus moedige mensen. Iets om trots op te zijn. Maar op hetzelfde moment lijkt mijn eigen leven nogal onbelangrijk. Nog nooit heb ik zo’n moeilijk keuze hoeven te maken. Ik sta voor mijn eigen keuzes, mijn eigen principes, maar ze hebben me nog nooit in levensgevaar gebracht. Wat zou ik doen in zo’n situatie? Interessante vraag natuurlijk. Makkelijk om te zeggen dat je hetzelfde zou doen. Maar als die beslissing degenen die je lief hebt het leven zou kunnen kosten? Dat is toch echt andere koek. Ben blij dat ik die keuze niet hoef te maken. Laten we 5 Mei nog maar even blijven vieren.